Voor elke Europeaan een eigen waarheid

Het Europa-gevoel staat op een laag pijl, misschien het laagste ooit, en de voor-en tegenstanders staan ogenschijnlijk mijlenver uit elkaar. Maar wie heeft gelijk? Wie heeft het mis? Kan Europa die problemen oplossen die haar in de komende decennia zullen teisteren?

Ondanks de algemene perceptie is wakker worden in Europa, wakker worden in een deel van de wereld waar het, bijna voor iedereen, over het algemeen goed gaat.

Maar kunnen we daar berusten?

Kunnen we leven met “ bijna voor iedereen” en ”over het algemeen”  en moeten we dat beetje verlies zien als onvermijdbaar? En is  “de algemene perceptie” fout, of een voorbode van een falende organisatie?

Vooral vragen dus, wanneer we het vandaag over Europa hebben. Vragen zonder duidelijk antwoord, vragen die twijfel uitdrukken en sceptisch de empirische waarnemingen en de daaruit volgende reacties verpersoonlijken. Elk individu heeft zijn portie “Europa” al ondergaan. Bewust of onbewust. Onze eenheidsmunt misschien als één van de meest tastbare, de repercussie van de financiële crisis als één van de meest voelbare, dus elke Europeaan heeft z’n waarheid.

Ondanks de evolutie die het oude continent maakte gedurende pakweg de laatste 100 jaar blijven we sceptisch en bang. Sceptisch omdat we evolueren niet steeds als verbetering ervaren en bang voor veranderingen. De reflex om Europa te wantrouwen is dan ook groot. Die reflex is er één die moet voorkomen dat we zelf, als individu te kort zouden komen. Die ‘angst voor eigen tekorten’ heerst en heerst in elk aspect van onze interactie met elkaar in Europa als samenleving,  en in de interactie tegenover Europa, het instituut.

Wat Europa in de toekomst moet betekenen wil het al haar burgers verenigen is het net dat. Tekorten voorkomen, veiligheid garanderen en angst wegnemen, cynisch genoeg de aspecten die de kern vormden van de voorlopers van de EU. De idee dat Europa daar een belangrijke rol speelt wordt door EU-burgers maar moeilijk geadopteerd. De oorzaak te vinden in ervaringen.

Op lokaal vlak geraken beleidsmakers er niet altijd uit, net zoals op nationaal vlak. Links en rechts laten vaak eigenbelang en zelfbehoud doorwegen wanneer beleidsbeslissingen moeten vallen. Voorlopig wint niemand.

Het compromis heerst, en heerst als flauw afkooksel van wat écht mogelijk is. Een duurzaam en efficiënt Europa. Een economisch welvarend en innoverend Europa. Een zorgzaam en sociaal Europa. Een Europa dat weer leidt, in tegenstelling tot het volgen waar we voorlopig tot gedoemd zijn de komende decennia. Maar dan moeten we afstappen van oud denken. Van oude vetes en polarisaties. Van links en rechts als enige waarheden. Daar zal het instituut Europa voor moeten zorgen…En net daar ligt mijn droommodel voor dat Europa van de toekomst.

Europa die waarden voorstelt en regels opstelt of richtlijnen uitvaardigt die eigenbelang en zelfbehoud wegfilteren uit lokale beslissingen en de zelfredzaamheid van de unie voorop stelt. Maar voorlopig blijft het bij behelpen. Want hoe kunnen we een Utopisch model bereiken, wanneer zelfs in een boom klimmen wordt gezien als een probleem…