”Indien de euro overleeft, zal het tenkoste zijn van hoge werkloosheid en enorm lijden, vooral in de landen in crisis”. "Met als gevolg dat het meest waardevolle bezit van een maatschappij, zijn menselijk kapitaal, verspild wordt, en zelfs vernietigd. Jonge mensen die lange tijd een deftige job missen – en de jeugdwerkloosheid in sommige landen nadert of overstijgt de 50 procent en was reeds onaanvaardbaar hoog sedert 2008 – geraken vervreemd. Wanneer ze uiteindelijk werk vinden zal het aan een veel lager loon zijn”.
Dit zijn enkele uittreksels uit het artikel 'After Austerity' van prof Joseph Stiglitz (Columbia University, voormalig vice-voorzitter van de Wereldbank en winnaar van de Nobelprijs Economie 2001) van 7 mei op de website Project Syndicate - A World of Ideas.
Zijn artikel is een aanklacht tegen het domme Europese besparingsbeleid ('austerity' laat zich moeilijk vertalen, het betekent letterlijk 'gestrengheid', de vertaling 'besparingen' is niet helemaal correct maar is wel de term die in het Nederlands meest gebruikt wordt, nvdr), omdat groei - waar iedereen nu wel om roept - nooit kan voortvloeien uit verminderde vraag, waar immers dalende productie op volgt en dus meer werkloosheid. Europa, zo zegt hij, is niet eens in zo'n slechte fiscale toestand (hij bedoelt dat de overheidstekorten niet zo dramatisch zijn als wordt voorgesteld). De schuldenberg is in de VS in verhouding tot het bruto nationaal product immers nog groter.
In enkele zinnen legt Stiglitz uit hoe de macro-economische crisis door een vicieuze cirkel toeneemt: "werkloosheid, en de vrees dat ze zich gaat uibreiden, duwt de lonen omlaag, dus de inkomens, en de consumptie – en dus de totale vraag. Uitstel van gezinsvorming – jonge Amerikanen bijvoorbeeld, gaan in toenemende mate weer bij hun ouders wonen – drukt de woning- en huurprijzen en leidt tot nog meer huisuitzettingen. Zelfs (deel)staten met een begroting in evenwicht worden nu verplicht te lenen omdat hun belastingsinkomsten dalen. Hoe kan groei gestimuleerd worden wanneer strenge soberheid haast zeker een verdere afname van de totale vraag betekent, die productie en werkgelegheid nog lager duwt”.
Wat zou Europa dan wel moeten doen?
"Geld lenen en dat weer uitlenen ten dienste van uitgaven die groei en werkgelegenheid bevorderen. De kosten van het schuldbeheer zouden dalen. De Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Investeringsbank (EIB) moeten meer uitlenen, vooral aan kleine en middelgrote ondernemingen, die de belangrijkste bron zijn van jobcreatie".In een recent editoriaal pleit The New York Times voor het aanbieden van euro-obligaties. Daar moet Merkel volgens de krant toe verplicht worden. Met deze obligaties zou de enorme spaarpot van veel Europeanen kunnen aangesproken worden. Ermee speculeren op de beurs zou zinloos zijn, omdat Europa ze in hun geheel zou waarborgen, dit in tegenstelling tot eventuele speculatie tegen staatsobligaties van individuele landen.
De nieuwe Franse president François Hollande gaat dat idee opnieuw op de agenda plaatsen. Meteen voegen journalisten daar echter aan toe dat “probleemlanden te gemakkelijk toegang tot teveel kredieten zouden krijgen”. (Die 'stoute' probleemlanden moeten daar volgens mij voor gestraft worden).
Paul Krugman op 17 mei
Krugman was ook laureaat voor de Nobelprijs Economie. Zijn artikels wijzen al maandenlang op de waanzin van het huidige Europese beleid. De redding van de euro "zal vereisen dat de Europese leiders, in ’t bijzonder Duitsland en de Europese Centrale Bank, helemaal anders beginnen te handelen dan ze de voorbije jaren deden. Ze moeten stoppen met moraliseren ('wie boven zijn stand leeft moet gestraft worden')."De Griekse kiezers die begrijpelijkerwijze kwaad zijn op het beleid dat 22% werklozen heeft opgeleverd – meer dan 50% bij de jongeren – hebben zich gekeerd tegen de partijen die hun dit beleid hebben opgelegd. De ECB moet zijn obsessie met prijsstabiliteit laten varen ('inflatie tenhoogste 2%') en moet gedurende meerdere jaren 3 of 4 % inflatie aanvaarden, zelfs aanmoedigen en met nog een hoger inflatiecijfer in Duitsland. De ECB en de Duitse regering verfoeien dat idee echter”.
Waarom handelen de Europese leiders zo?
Stiglitz, Krugman, De Grauwe, ze noemen de Europese Commissie (EC) en de ECB kortzichtig, dom en misdadig. Ze reageren zoals een professor die tijdens een examen foute antwoorden krijgt van een student. Angela Merkel is natuurlijk helemaal niet dom. Ze wordt omringd door ministers en raadgevers die waarschijnlijk de standpunten van deze Nobelprijswinnaars wel kennen. Dat geldt ook voor Manuel Barroso, Herman Van Rompuy en de Europese commissarissen. Die hebben een leger van raadgevers die uit de financiële middens komen en diploma's hebben van de beste handelsscholen.Er moet dus een andere verklaring zijn voor hun beslissingen over inkrimping van de overheidsuitgaven, die ambtenaren, werklozen, sociale wetgeving, pensioenen, onderwijs, openbare voorzieningen...het gelag doen betalen. 'Fiscale consolidatie' wordt dat genoemd. In feite is het collectieve verarming.
Het artikel van Stiglitz geeft een aanwijzing: "Wie uiteindelijk werk vindt, zal een veel lager loon krijgen". Dit is al een feit in Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje (de PIIGS-landen). Zelfs in Duitsland is de succesvolle export van de laatste jaren onder meer te danken aan de 'working poor' met maandlonen van 800 euro of nog minder. Hier bij ons horen we elke week opnieuw dat de loonkosten te hoog zijn, dat "onze competitiviteit" eronder lijdt.
Meer winst, maar niet voor de werkende bevolking
Mooi discours levert dat op: "De fundamentele oplossing is dus te zoeken op de arbeidsmarkt. We moeten die soepeler maken met meer mobiliteit en grotere loonflexilibiliteit" (Gert Peersman, prof UGent in De Morgen). Immers: "Lagere loonlasten vertalen zich daarna in lagere prijzen, zelfs met verhoogde btw blijft de koopkracht voor de Griekse burger dan constant".`Wie dat gelooft steunt op theoretische modellen die door de feiten tegengesproken worden. Lagere lonen zorgen voor hogere bedrijfswinsten, dat is zonneklaar. Dàt zou wel eens het echte doel kunnen zijn van de Europese Commissie, de banksector en vele experten. Maar nee, in ons land zitten de werkgevers met die vervelende collectieve arbeidsovereenkomsten die het moeilijker maken om aan loonmatiging te doen. En dan is er nog die vervloekte indexkoppeling!
Stiglitz spreekt ook over ondragelijke werkloosheid en 'lijden'. Nu is iedereen bezorgd over de werklozen. De oplossing die veel politici, de patroonsorganisaties en de financiële sector hiervoor zien, is echter dat de werklozen aan het werk moeten worden gezet. Zoniet volgen er sancties: van verlaging van de uitkering tot schorsing. De werkloosheid moet dus opgelost worden door de werklozen zelf, zo eenvoudig is dat. Een O-VLD-politica zei onlangs: "Waarom scheppen de mensen hun eigen werk niet? Ze dragen toch ook verantwoordelijkheid."
Het probleem is werkloosheid én armoede
Stiglitz is bezorgd over het lijden van werklozen en van mensen die onder de armoedegrens leven. In de crisislanden stijgt hun aantal snel. Niet iedereen ligt daar wakker van. 'Armoede? Die is er toch altijd geweest? Die mensen hebben veel aan zichzelf te danken.Ken je dat discours? Gelakte nagels en drie TV-toestellen, elk jaar op reis. Alle dagen horen en lezen we het. Voor deze categorie gaan de grote beleggers, de CEO's en bankdirecteuren hun fiscaal en economisch beleid niet wijzigen. Er is toch nog het OCMW?
Het is een kwestie van waarden
Het ziet er naar uit dat de professoren Stiglitz, Krugman en De Grauwe een andere waardenschaal van prioriteiten en maatschappijvisie hanteren dan de Europese leiders. Bij deze laatsten gaat het over de belangen van de bedrijfswereld, waaronder de banken (die zo zwaar te lijden hebben, nietwaar!) tegenover de belangen van de gewone mensen.Paul De Grauwe beschrijft in een gedocumenteerd artikel de interne devaluatie die heeft plaatsgegrepen in Griekenland, Ierland, Spanje, Portugal (de PIIGS-landen). Hij schrijft: "Ze ging gepaard met grote nadelen inzake verlies aan omzet en werkgelegenheid. Bovendien liggen nog meer verlies van productie en werk in 't vooruitzicht. Echter, de 'rijke', surpluslanden hebben geen interne revaluatie (stijging van de lonen) doorgevoerd, d.w.z. de asymmetrie wordt geheel bekostigd door de arme landen. De achteruitgang van de Europese economie zal verder gaan". De Grauwe besluit: "De Europese Commissie is de agent geworden van de rijke ('creditor') landen; hun tyrannie zal niet snel verdwijnen".
Zelfs in een worst-case-scenario hebben de echte bazen hun schaapjes op het droge. Zelfs indien de consumptie in elkaar stort, de fabrieken sluiten, de beurskoersen kelderen zullen ZIJ geen boterham minder eten. Betogingen, stakingen? Die zijn er al zoveel geweest. Die verminderen zelfs de loonkost! Indien het uit de hand loopt hebben we nog altijd de politie, desnoods het leger.
Het gevaarlijke idee van François Hollande
Daar is nu wel de nieuwe Franse president François Hollande, en Obama, zelfs de Britse eerste minister Cameron en de Deense eerste minister Thorning-Schmidt, de Japanners, de Chinezen, en de Braziliaanse president Dilma Roussef: die begrijpen dat een Europese ineenstorting ook voor hun economie ongewenst is. We moeten hopen dat ze Angela en al de financiële experten het mes op de keel zetten.Hollande heeft alvast een idee dat 'de banken schrik aanjaagt'. Hij belooft om het bedrag dat Franse spaarders belastingvrij en met een staatsgarantie onderbrengen bij de al 200 jaar bestaande staatsholding Caisse des Dépôts et Consignations (CDC) te verdubbelen. Tevens stelt hij een aantrekkelijke rente in het vooruitzicht die hoger ligt dan de inflatie.
De nachtmerrie van de privébanken: een actieve overheidsbank
Momenteel mag er op een spaarboekje 'Livret A' per persoon maximaal 15.300 euro staan en op een boekje 'duurzame ontwikkeling' tot 6.000 euro. De rente bedraagt op beide boekjes 2,25 procent. Hollande wil met dit geld, dat bij de CDC wordt ondergebracht, infrastructuurprojecten financieren zonder dat dit een weerslag heeft op de Franse begroting en de overheidsschuld. Eind maart beheerde de CDC 295,1 miljard euro deposito's. Dit geld dient onder meer voor de financiering van de bouw van spoorwegen, ziekenhuizen en sociale huisvesting.Waarom jaagt dat de bankensector schrik aan? Omdat het miljarden zijn die de bankiers zouden kunnen gebruiken, tiens. Dat zeggen ze zelf. Zo wordt het nog eens duidelijk om welke keuzes het gaat: nog meer geld voor de financiële sector (die in meerdere landen de overheid al gepluimd heeft) of integendeel meer geld voor maatschappelijke projecten ten bate van de bevolking.
No comments:
Post a Comment